Zasady nabywania prawa do jednorazowej odprawy pieniężnej
Zasady nabywania prawa do jednorazowej odprawy pieniężnej po 31 grudnia 2015 r. na podstawie ustawy z dnia 7 września 2007 r. o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego (tekst jednolity: Dz. U. z 2015 r. poz. 410, zmiany: Dz. U. z 2015 poz. 1960; Dz. U. z 2015 r. poz. 2300), zwaną dalej ustawą.
Zgodnie z art. 11 a. ust 1 ww. ustawy w okresie likwidacji kopalni, zakładu górniczego lub jego oznaczonej części, nabytych po dniu 1 stycznia 2015 r. przez przedsiębiorstwo, o którym mowa w art. 8 ust. 1., pracownikom nieposiadającym uprawnień emerytalnych przysługuje między innymi jednorazowa odprawa pieniężna.
Przedsiębiorstwem o którym mowa w art. 8 ust. 1 ww. ustawy jest przedsiębiorstwo górnicze, którego podstawowym przedmiotem działalności jest prowadzenie likwidacji kopalni, zabezpieczenie kopalń sąsiednich przed zagrożeniem wodnym, gazowym oraz pożarowym, w trakcie i po zakończeniu likwidacji kopalni, zagospodarowanie majątku likwidowanej kopalni, zbędnego majątku przedsiębiorstwa górniczego, tworzenie nowych miejsc pracy, w szczególności dla pracowników likwidowanej kopalni, wykonuje te czynności z dotacji budżetowej oraz innych źródeł finansowania, jeżeli likwidację tej kopalni rozpoczęto przed dniem 1 stycznia 2019 r. Obecnie przedsiębiorstwem o którym mowa w art. 8 ust. 1 ustawy jest Spółka Restrukturyzacji Kopalń S.A.
Wszystkie świadczenia osłonowe, przewidzianych ustawą z dnia 7 września 2007 r., w tym jednorazowa odprawa pieniężna, są przyznawane pracownikowi na jego wniosek za zgodą pracodawcy jeżeli przed dniem złożenia wniosku nie korzystał z takich uprawnień (art. 11a ust.3 ustawy). Zgoda pracodawcy jest zatem koniecznym warunkiem nabycia prawa do jednorazowej odprawy.
Dodatkowe warunki, które należy spełnić dla otrzymania jednorazowej odprawy pieniężnej, określa art. 11d ust. 3 ustawy. W myśl tego przepisu jednorazowa odprawa pieniężna, przysługuje pracownikom, z którymi zostanie rozwiązana za porozumieniem stron umowa o pracę po dniu 31 grudnia 2015 r., nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2018 r., zatrudnionym na dzień zbycia, o którym mowa w art. 8a ust 1 na powierzchni kopalni, w tym w zakładzie mechanicznej przeróbki węgla i posiadającym co najmniej 5- letni staż pracy w przedsiębiorstwie górniczym. Dzień zbycia jest dniem przypadającym przed 1 stycznia 2019 r w którym przedsiębiorstwo górnicze zbywa nieodpłatnie na rzecz SRK S.A., kopalnię, zakład górniczy lub jego oznaczoną część, prowadzące wydobycie węgla kamiennego lub roboty górnicze, w celu przeprowadzenia ich likwidacji.
Ponadto w art. 11 d ust. 5 ustawy wprowadzono ograniczenie, że jednorazowa odprawa pieniężna może być przyznana nie później niż 12 miesięcy przed dniem uzyskania przez pracownika uprawnień emerytalnych.
Podsumowując powyższe po 31 grudnia 2015 r. pracownik, aby mógł otrzymać jednorazową odprawę pieniężną musi spełniać łącznie następujące warunki:
1. nie posiadać uprawnień emerytalnych i nie nabyć ich w ciągu 12 miesięcy,
2. złożyć wniosek o przyznanie omawianego świadczenia,
3. uzyskać zgodę pracodawcy na otrzymanie jednorazowej odprawy pieniężnej,
4. rozwiązać stosunek pracy w trybie porozumienia stron po dniu 31 grudnia 2015, nie później jednak niż do dnia 31 grudnia 2018 r. ,
5. nie korzystać z tego uprawnienia w przeszłości,
6. być zatrudnionym na dzień zbycia, o którym mowa w art. 8a ust 1. do SRK S.A. na powierzchni kopalni,
7. posiadać co najmniej 5 letni staż pracy w przedsiębiorstwie górniczym.
Co należy rozumieć przed przedsiębiorstwo górnicze określa, art. 2 punkt 1 ustawy, stanowiąc, że jest nim:
a) spółkę węglową - jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, która prowadzi wydobycie węgla kamiennego na podstawie koncesji lub która prowadzi likwidację zakładu górniczego oraz działania polikwidacyjne na terenach górniczych,
b) spółkę, w której Skarb Państwa lub spółki węglowe, posiadają akcje albo udziały, prowadzącą wydobycie węgla kamiennego na podstawie koncesji albo która prowadzi likwidację zakładu górniczego, działania polikwidacyjne na terenach górniczych albo zabezpiecza kopalnie przed zagrożeniami wodnymi, gazowymi oraz pożarowymi po zakończeniu likwidacji kopalni,
c) spółkę zależną lub współzależną w rozumieniu ustawy z dnia 29 września 1994 r. o rachunkowości (Dz. U. z 2013 r. poz. 330, z późn. zm.) od spółki w której Skarb Państwa posiada akcje lub udziały, prowadzącą wydobycie węgla kamiennego na podstawie koncesji;
Pracownicy, którzy w dniu zbycia kopalni na rzecz SRK S.A. są w niej zatrudnieni na powierzchni i spełniają łącznie warunki wymienione w punktach 1-7 będą mogli otrzymać jednorazową odprawę pieniężną.
Wysokość jednorazowej odprawy pieniężnej z ustawy została od 1 stycznia 2016 r zróżnicowana i wynosi:
1) 12- krotność należnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z pierwszego półrocza roku poprzedzającego rozwiązanie umowę o pracę w kopalni, w której pracownik był zatrudniony - jeżeli umowa o pracę zostanie rozwiązana w okresie do 3 miesięcy od dnia zbycia o którym mowa w art. 8a ust.1;
2) 8- krotność należnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z pierwszego półrocza roku poprzedzającego rozwiązanie umowę o pracę w kopalni, w której pracownik był zatrudniony - jeżeli umowa o pracę zostanie rozwiązana w okresie od 4 do 6 miesięcy od dnia zbycia o którym mowa w art. 8a ust.1;
3) 4- krotność należnego przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z pierwszego półrocza roku poprzedzającego rozwiązanie umowę o pracę w kopalni, w której pracownik był zatrudniony - jeżeli umowa o pracę zostanie rozwiązana w okresie od 7 do 9 miesięcy od dnia zbycia o którym mowa w art. 8a ust.1;
Katowice 3 lutego 2016 r.
