PORADY PRAWNE

Warunki nabywania prawa do emerytury pomostowej

Szczegóły

Utworzono: poniedziałek, 26, listopad 2012 13:24

Zgodnie z art. 4 ustawy emeryturach pomostowych, która wejdzie w życie 1 stycznia 2009 r., prawo do emerytury pomostowej, będzie przysługiwać ubezpieczonemu, który spełnia łącznie następujące warunki:

- urodził się po 31 grudnia 1948 r.;

- przed 1 stycznia 1999 r. był zatrudniony na stanowiskach i przy pracach wymienionych w rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 7 lutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze (Dz. U. Nr 8, poz. 43, z późn. zm.), albo wykonywał pracę o szczególnym charakterze wymienioną w - stanowiącym załącznik do ustawy - wykazie rodzajów prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;

- po 31 grudnia 2008 r. wykonywał pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze wymienioną w - stanowiącym załącznik do ustawy - wykazie rodzajów prac w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze;

- ma okres pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze wynoszący co najmniej 15 lat;

- ma okres składkowy i nieskładkowy, ustalony na zasadach określonych w art. 5 – 11 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wynoszący co najmniej 20 lat dla kobiet i co najmniej 25 lat dla mężczyzn;

- osiągnął wiek wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

- nastąpiło rozwiązanie stosunku pracy.

Dla niektórych grup ubezpieczonych wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze przewidziano obniżenie wymagań związanych z wiekiem i szczególnym stażem pracy, od których będzie zależało nabycie prawa do emerytury pomostowej (przy czym należy zaznaczyć, że w niektórych wypadkach, aby uzyskać prawo do emerytury pomostowej konieczne będzie uzyskanie orzeczenia o niezdolności do wykonywania określonego rodzaju pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze). I tak:

a) pracownicy, wykonujący pracę w powietrzu na statkach powietrznych, tj. pracownicy należący do personelu pokładowego wykonujący prace w powietrzu na statkach powietrznych, piloci i instruktorzy statków powietrznych nabędą prawo do emerytury, jeżeli:

- osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn;
- uzyskali orzeczenie o niezdolności wykonywania takiej pracy, w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 3 lipca 2002 r. – Prawo lotnicze - Dz. U. z 2006 r. Nr 100, poz. 696 z póź. zm. (art. 5 ustawy o emeryturach pomostowych),

b) pracownicy wykonujący prace fizyczne ciężkie bezpośrednio przy przeładunku w ładowniach statku oraz operatorzy żurawi wieżowych, do obsługi których są wymagane uprawnienia kategorii IŻ lub równorzędne oraz dźwignic portowych lub stoczniowych nabędą prawo do emerytury, jeżeli:

- ukończyli 55 lat,

- wykonywali tego rodzaju pracę przez okres 15 lat (art. 6 ustawy o emeryturach pomostowych)

c) pracownicy wykonujący w hutnictwie prace w szczególnych warunkach, wymienione w pkt 4-12 załącznika nr 1 do ustawy,nabędą prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

- osiągnęli wiek co najmniej 55 lat;

- mają ma okres pracy w szczególnych warunkach w hutnictwie wymienionej w pkt 4-12 załącznika nr do ustawy, wynoszący co najmniej 15 lat;

- lekarz medycyny pracy wydał orzeczenie o niezdolności do wykonywania prac w szczególnych warunkach, wymienionych w pkt 4-12 załącznika nr 1 do ustawy (art. 7 ustawy o emeryturach pomostowych),

d) pracownicy wykonujący prace nurka lub kesoniarza, prace w komorach hiperbarycznych, prace rybaków morskich, a także prace bezpośrednio przy przetwórstwie materiałów, zawierających azbest i prace rozbiórkowe związane z ich usuwaniem nabędą prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

- osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn;

- mają okres takiej pracy wynoszący co najmniej 10 lat (art. 8 ustawy
o emeryturach pomostowych),

e) pracownicy wykonujący prace maszynistów pojazdów trakcyjnych wymienione w pkt 5 załącznika nr 2 do ustawy(maszynista pojazdów trakcyjnych, maszynista instruktor, maszynista zakładowy, maszynista wieloczynnościowych i ciężkich maszyn do kolejowych robót budowlanych i kolejowej sieci trakcyjnej, kierowca lokomotywy spalinowej o mocy do 300 KM oraz pomocnik maszynisty pojazdów trakcyjnych). Warunkiem uzyskania emerytury pomostowej przez tę grupę pracowników jest:

- ukończenie wieku 50 lat (w wypadku kobiet) i wieku 55 lat (w wypadku mężczyzn),

- posiadanie okresu pracy jako maszynista pojazdów trakcyjnych, wynoszący co najmniej 15 lat;

- uzyskanie od lekarza medycyny pracy orzeczenia o niezdolności do wykonywania prac jako maszynista pojazdów trakcyjnych (art. 9 ustawy o emeryturach pomostowych),

f) członkowie zawodowych ekip ratownictwa górskiego mogą nabyć prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

- osiągnęli wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i co najmniej 55 lat dla mężczyzn;

- mają okres pracy jako członek zawodowych ekip ratownictwa górskiego, wynoszący co najmniej 10 lat (art. 10 ustawy o emeryturach pomostowych),

g)pracownicy wykonujący prace górnicze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS nabędą prawo do emerytury pomostowej, jeżeli:

- osiągnęli wiek, wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i co najmniej 60 lat dla mężczyzn;

- mają okres pracy górniczej, o której mowa w art. 50c ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat (art. 11 ustawy o emeryturach pomostowych).

Prawo do emerytury pomostowej będzie przysługiwać tylko tym pracownikom, którzy wykonują pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, w pełnym wymiarze czasu pracy.

Jeśli chodzi o osoby, które po 31 grudnia 2008 r. nie wykonywały pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu ustawy o emeryturach pomostowych, to prawo do emerytury pomostowej, zgodnie z art. 49 ustawy, będzie przysługiwać wówczas, jeżeli osoby takie 1 stycznia 2009 r. będą posiadać wymagany w przepisach art. 4 lub art. 5-12 ustawy o emeryturach pomostowych okres pracy w szczególnych warunkach lub okres pracy o szczególnym charakterze oraz będą spełniać pozostałe warunki ustawowe, od których zależy nabycie prawa do emerytury pomostowej. Do wystawiania zaświadczeń potwierdzających okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze w rozumieniu art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych, przypadające przed 1 stycznia 2009 r., zobowiązany jest płatnik (pracodawca).

Postępowanie w sprawie emerytury pomostowej i jej wysokość

Postępowanie w sprawie o emerytury pomostowej wszczyna się na wniosek pracownika zgłoszony bezpośrednio lub za pośrednictwem płatnika składek w ogarnie rentowym. Decyzję w sprawie emerytury pomostowej, co do zasady, wydaje organ rentowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania pracownika. Od decyzji organu rentowego w sprawie emerytury pomostowej przysługuje ubezpieczonemu prawo wniesienia odwołania do sądu ubezpieczeń społecznych w terminie 30 dni od doręczenia ubezpieczonemu odpisu decyzji. Zgodnie z art. 14 ustawy o emeryturach pomostowych, emeryturę pomostowa stanowi równowartość kwoty będącej wynikiem podzielenia podstawy obliczenia emerytury, ustalonej w sposób określony w art. 25 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, ustalone według obowiązujących w dniu zgłoszenia wniosku o przyznanie emerytury pomostowej tablic średniego trwania życia, o których mowa w art. 26 ustawy o emeryturach i rentach z FUS. Jeżeli pracownik jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego, przy ustalaniu podstawy obliczenia emerytury, składki na ubezpieczenie emerytalne, zaewidencjonowane na jego koncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych zwiększa się przez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22, stanowiącym stosunek pełnej wysokości składki na ubezpieczenie emerytalne do wysokości zaewidencjonowanej na koncie ubezpieczonego w ZUS.

Kwota emerytury pomostowej nie może być niższa, niż kwota najniższej emerytury, o której mowa w art. 85 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (obecnie wynosi ona 597, 46 zł.).

Rekompensaty

Ustawa o emeryturach pomostowych dla osób, które nie spełnią warunków wymaganych do uzyskania emerytury pomostowej, a pracowały przed 1 stycznia 2009 r. w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze przewiduje rekompensaty. Zgodnie z definicją zawartą w art. 2 ustawy, rekompensata to odszkodowanie za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze dla osób, które nie nabędą prawa do emerytury pomostowej. Przepis art. 21 ustawy o emeryturach pomostowych doprecyzowuje, że rekompensata przysługuje ubezpieczonemu, jeżeli ma okres pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze w rozumieniu przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS, wynoszący co najmniej 15 lat. Rekompensata - przyznawana w formie dodatku do kapitału początkowego, o którym mowa w art. 173 i art. 174 ustawy o emeryturach i rentach z FUS nie będzie przysługiwać osobie, która nabyła prawo do emerytury na podstawie przepisów ustawy o emeryturach i rentach z FUS.

Tryb uznawania danej pracy jako pracy w szczególnych warunkach lub pracy o szczególnym charakterze
Zgodnie z art. 41 ust. 4 ustawy o emeryturach pomostowych, płatnik składek jest zobowiązany prowadzić wykaz stanowisk pracy, na których wykonywane są prace w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze oraz ewidencję pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze. To zatem na płatniku składek będzie ciążył obowiązek oceny, czy dany rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika na określonym stanowisku pracy powinien być uznany za pracę w szczególnych warunkach, czy też o szczególnym charakterze, zgodnie z definicjami, o których mowa, w art. 3 ust. 1 i 3 ustawy o emeryturach pomostowych. Ta decyzja będzie podlegała kontroli Państwowej Inspekcji Pracy. Zgodnie bowiem z art. 41 ust. 6 projektu w przypadku nieumieszczenia przez płatnika składek danego pracownika w ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze, pracownikowi będzie przysługiwała skarga do Państwowej Inspekcji Pracy. Jeżeli skarga taka zostałaby uwzględniona, to wówczas właściwe organy Państwowej Inspekcji Pracy będą uprawnione do nakazania pracodawcy umieszczenia pracownika w ewidencji pracowników wykonujących pracę w szczególnych warunkach lub o szczególnym charakterze.

• « poprz.