PORADNIK - wcześniejsze emerytury.
- Szczegóły
- Utworzono: czwartek, 19, marzec 2015 16:01
PORADNIK - wcześniejsze emerytury.
Zasady nabywania uprawnień do wcześniejszej emerytury – dla osób urodzonych po 31 grudniu 1948 r., które udokumentowały okres pracy w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, określa art.184 ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych (Dz.U. Z 2013 r., poz. 1440 ze zm. - tekst jednolity) Wskazany przepis oprócz warunków ogólnych, przewiduje warunki dodatkowe, które określają wiek uprawniający do przejścia na emeryturę w zależności od charakteru oraz udokumentowanej liczby lat pracy w szczególnych warunkach.
Warunki ogólne.
Zaliczamy do nich udokumentowanie na dzień 1.01.1999 r. okresu składkowego i nieskładkowego, wynoszącego co najmniej20 lat dla kobiet oraz 25 lat dla mężczyzn, w tym okres zatrudnienia w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze określony w dotychczasowych przepisach.
Przy ustalaniu wymaganych okresów składkowych i nieskładkowych stosuje się zasadę:
- okresy nieskładkowe nie mogą przekraczać jednej trzeciej udokumentowanych okresów składkowych,
- uwzględnia się jak okresy składkowe:
- okresy ubezpieczenia społecznego rolników, za które opłacono składkę,
- przypadające przed 1.07.1977 r. okresy prowadzenia gospodarstwa rolnego po
ukończeniu 16 lat życia,
- przypadające przed dniem 1.01.1983 r. okresy pracy w gospodarstwie rolnym
rodziców po ukończeniu 16 roku życia,
- nieprzystąpienie do OFE, albo złożenie wniosku o przekazanie środków,
zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem ZUS, na dochody
budżetu państwa.
Warunki nabywania prawa do emerytury.
Warunki te oraz wykaz prac zawarte zostały w przepisach art. 32 wymienionej wyżej ustawy oraz w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub sczególnym charakterze.
Osoby, wykonujące prace na stanowiskach wymienionych w wykazie A stanowiącym załącznik do wymienionego rozporządzenia, nabędą uprawnienia do emerytury, jeżeli oprócz warunków ogólnych: udokumentują co najmniej `5 lat takiej pracy, osiągną wiek emerytalny wynoszący co najmniej 55 lat dla kobiet i 60 lat dla mężczyzn.
Osoby które wykonywały prace na przeróbce mechanicznej węgla, pracę przy wydobywaniu i udostępnianiu węgla brunatnego, które zostały ujęte w wykazie B,uzyskają uprawnienia emerytalne , jeżeli łącznie z warunkami ogólnymi udokumentują co najmniej 20 lat zatrudnienia przy pracach wymienionych wyżej, osiągną wiek wynoszący co najmniej 50 lat dla kobiet i 55 lat dla mężczyzn.
Szczegółowe warunki przewidziane w art. 39 odnoszą się natomiast do pracowników, którzy nie spełniają wymaganych warunków do emerytury górniczej na podstawie art. 50a, a na dzień 1 stycznia 1999 r. posiadają udowodniony okres co najmniej 5 lat pracy górniczej wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy pod ziemią, lub pracy górniczej, wykonywanej stale i w pełnym wymiarze czasu pracy na na odkrywce w kopalniach węgla brunatnego i siarki oraz w kopalniach otworowych siarki. W przypadku tej grupy osób wymagany wiek emerytalny, ustala się w ten sposób, że wiek emerytalny 65 lat dla mężczyzn, 60 lat dla kobiet obniża się o 6 miesięcy za każdy udokumentowany pełny rok pracy górniczej, o której mowa wyżej, nie więcej jednak niż o 15 lat. Okres pracy górniczej stanowiącej podstawę obniżenia wieku emerytalnego ustala się na dzień przejścia na emeryturę, co oznacza, że okresy pracy górniczej – wykonywanej pod ziemią stale i w pełnym wymiarze czasu pracy po 31 grudniu 1998 r. dla pracowników wymienionych powyżej również mają wpływ na obniżenie powszechnego wieku emerytalnego.
Ponadto osoby urodzone po dniu 31 grudnia 1948 r. a przed 1 stycznia 1969 r. mogą skorzystać z możliwości przejścia na emeryturę na zasadach określonych w art.46 w związku z art. 32 ustawy emerytalnej, jeżeli do dnia 31 grudnia 2008 r.:
- udokumentowały okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 20lat dla kobiet i 25 lat dla mężczyzn,
- spełniły warunki dotyczące wieku,
- udokumentowały wymagany okres pracy w szczególnych warunkach,
- nie przystąpiły do OFE albo złożyły wniosek o przekazanie środkow zgromadzonych na rachunku w OFE, za pośrednictwem Zakładu na dochody budżetu państwa.
Zasady dokumentowania pracy w szczególnych warunkach.
Podstawowym dokumentem stwierdzającym wykonywanie prac w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze jest:
- świadectwo wykonywania pracy w szczególnych warunkach, wystawione według wzoru stanowiącego załącznik do resortowych aktów prawnych, lub
- świadectwo pracy zawierające odpowiedni zapis wskazujący na wykonywanie prac w szczególnych warunkach oraz wskazanie działu pozycji i nazwy aktu prawnego, w których dane stanowisko zostało wymienione.
Wymienione dokumenty winny zostać sporządzone przez:
- zakład pracy, w którym pracownik świadczył pracę, lub
- następcę prawnego zakładu pracy, lub
- zakład pracy, który przyjął pracownika na podstawie art. 23 KP,
- organ założycielski zlikwidowanych zakładów pracy, w tym przez byłe Ministerstwo Gospodarki,
- agencję Własności Rolnej Skarbu Państwa.
Należy nadmienić, że jednostki zajmujące się przechowywaniem dokumentacji zatrudnienia (archiwa) nie są uprawnione do kwalifikowania prac w szczególnych warunkach i do wystawiania świadectw wykonywania prac w szczególnych warunkach
Zasady kwalifikowania prac w szczególnych warunkach.
Kwalifikując prace w szczególnych warunkach należy kierować się następującymi zasadami:
- praca w szczególnych warunkach musi być wykonywana stale i w pełnym wymiarze czasu pracy przewidzianym dla danego stanowiska pracy,
- wykonywanie pracy w niepełnym wymiarze czasu pracy, bądź wykonywanie różnego rodzaju prac, innych niż wykazane w rozporządzeniu Rady Ministrów z 7 kutego 1983 r. w sprawie wieku emerytalnego pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub szczególnym charakterze, nie może stanowić podstawy do uznania wskazanego w świadectwie okresu, jako okresu pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
- Przy ustalaniu okresu zatrudnienia w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze nie uwzględnia się okresów niewykonywania pracy, za które pracownik otrzymał po dniu 14 listopada 1991 r. wynagrodzenie lub świadczenia z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa,
- okresy czynnej służby wojskowej, przypadające od dnia 29.11.1967 r. do 31.08.1979 r. podlegają zaliczeniu do pracy w szczególnych warunkach, jeżeli w ciągu 30 dni od dnia zwolnienia z tej służby pracownik zgłosił pracodawcy swój powrót do pracy w celu podjęcia zatrudnienia na tych samych warunkach, u którego był zatrudniony w chwili powołania do służby. Zasady tej nie stosuje się przy ustalaniu uprawnień do emerytury na podstawie art. 46 w związku z art. 32,
- przy ustalaniu okresu pracy w szczególnych warunkach prace wykonywane na stanowiskach wymienionych w wykazie B mogą być zaliczane do okresów pracy wykonywanych na stanowiskach wymienionych w wykazie A. Jednakże prace wymienione w wykazie A nie mogą być zaliczone do do prac wymienionych w wykazie B,
- stanowisko na którym wykonywana była praca w szczególnych warunkach, winno być zgodne z wykazem prac w szczególnych warunkach zawartym w jednym z następujących aktów prawnych:
- rozporządzeniu Rady Ministrów z 7.02.1983 r. w sprawie wieku emerytalnego
pracowników zatrudnionych w szczególnych warunkach lub w szczególnym
charakterze,
- zarządzeniach, uchwałach resortowych wydanych na podstawie § 2 ust. 2
wymienionego rozporządzenia – przez właściwych dla danego resortu ministrów,
kierowników urzędów centralnych oraz centralne związki spółdzielcze dla
podległych i nadzorowanych zakładów pracy (dotyczy zakładów pracy, w których
takie wykazy obowiązywały).
Dokumentacja wymagana przy ubieganiu się o emeryturę.
W przypadku ubiegania się o emeryturę należy przedłożyć następujące dokumenty:
- wniosek o emeryturę (Zus Rp-1E),
- informację dotyczącą okresów składkowych i nieskładkowych (Zus Rp-6),
- dokumenty potwierdzające przebyte okresy zatrudnienia / prowadzenia działalności gospodarczej / służby wojskowej / pobierania zasiłków chorobowych / pobierania zasiłku dla bezrobotnych / urlopu wychowawczego / nauki w szkole wyższej / praktycznej nauki zawodu,
- dowody / dokumenty potwierdzające okresy nieskładkowe,
- dokumenty potwierdzające okresy wykonywania pracy w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze,
- dokumenty potwierdzające osiągnięte wynagrodzenia.
/Poradnik opracowany na podstawie artykułu w nettg./
